Gezondheid in Peru

Wanneer je een rondreis maakt naar een ander land is het belangrijk om goed voorbereid op reis te gaan. Op deze manier kom je niet voor verrassingen te staan en kan je voor vertrek, ter plaatse, maar ook bij thuiskomst de juiste maatregelen nemen. Wij helpen je graag met de juiste voorbereidingen treffen voor je Peru-rondreis.

Riksja Travel heeft zich zoveel mogelijk ingespannen om de accuraatheid van onderstaande gegevens over gezondheid te waarborgen. De tekst is nagelezen en gecorrigeerd door het LUMC in Leiden. Wij raden echter aan om ook altijd zelf contact op te nemen met een medische instantie. Zij hebben verstand van zaken over de laatste informatie en wat voor jou persoonlijk van toepassing is.

Hoogteziekte

Het is belangrijk je te realiseren dat verschillende steden in Peru en Bolivia, zoals Cusco en La Paz boven de 2.500 meter liggen. Omdat je lichaam moeite kan hebben om zich aan de ijle lucht aan te passen, heb je kans op het krijgen van hoogteziekte. We raden aan niet rechtstreeks naar de Andes te vliegen, maar een route via lagergelegen gebieden te nemen. Bij de reizen zoals wij die samenstellen houden we altijd rekening met de hoogte. Zo zie je bijvoorbeeld in onze programma’s steeds routes vanuit Lima eerst naar Arequipa op 2.300 meter, of vanuit Santa Cruz in Bolivia eerst naar Samaipata op 1.750 meter. Je bouwt dan langzaam op en geeft je lichaam meer tijd om te wennen.

Wat is hoogteziekte?
Hoogteziekte wordt veroorzaakt door tekort aan zuurstof in het lichaam. Klachten zijn: slapeloosheid, gebrek aan eetlust, misselijkheid, duizeligheid, hoofdpijn die niet op pijnstillers reageert, ernstige vermoeidheid, minder plassen, braken en traagheid. De kans op hoogteziekte wordt vooral bepaald door drie factoren:

1. De snelheid van stijgen. Bij een stijging van minder dan driehonderd meter op een dag komt hoogteziekte vrijwel niet voor. Bij stijgsnelheden daarboven wordt de kans groter naarmate men op een dag sneller stijgt, wanneer je intussen al op 2.500 meter of hoger bent aangeland.

2. De slaaphoogte. Wanneer je op één dag sterk stijgt, bijvoorbeeld meer dan duizend meter en je daalt dezelfde dag weer af, dan krijg je geen hoogteziekte. Het duurt namelijk zo’n zes tot twaalf uur voordat de klachten ontstaan. Als je hoger slaapt, vooral na een stijging van meer dan zeshonderd meter binnen een dag, kan dat wel het geval zijn. Tussen 2.500 en 3.500 meter worden gemiddeld 25% van de klimmers meestal licht en kortdurend ziek, tussen 3.500 en 5.500 meter 65% met ook ernstige vormen, en daarboven vrijwel iedereen.

3. Aanleg. Sommige mensen zijn zeer gevoelig voor hoogteziekte. Er zijn helaas geen goede betaalbare testen vooraf om dat te bepalen, je merkt het pas als het zover is. Als je eenmaal hoogteziek bent geworden, is de kans dat je het een volgende keer opnieuw krijgt groter.

Hoogteziekte bij ouderen en kinderen
Kinderen die nog niet in staat zijn om zelf betrouwbaar hun klachten te uiten, moet je niet meenemen naar hoogtes boven 2.500 meter. Dat geldt dus ook voor baby’s in een draagzak! Kinderen zijn waarschijnlijk niet gevoeliger voor hoogteziekte, maar zijn minder goed in staat eventuele klachten te verwoorden. Verblijf op hoogte zonder klimactiviteiten of andere fysiek zware inspanningen (zoals op onze reizen) is voor een gezonde zwangere zonder eerdere gecompliceerde zwangerschappen waarschijnlijk geen problem.
Ouderen zijn niet per se gevoeliger voor hoogteziekte. Wel is het raadzaam voor reizigers boven de zestig jaar om van tevoren een arts te raadplegen.

Hoogteziekte genezen: afdalen!
Bij lichte klachten (hoofdpijn die redelijk op pijnstillers reageert) kun je volstaan met rust en een dagje niet reizen naar een hoger gelegen streek. In Peru en Bolivia wordt van de bladeren van coca-struiken thee getrokken. Deze thee verlicht de hoofdpijn en is overal te krijgen. De plant vormt een grondstof voor talloze medicijnen uit de traditionele geneeskunde. Je hoeft niet bang te zijn om verdovende middelen tot je te nemen of verslaafd te raken. Als je je niet lekker voelt moet je er van uitgaan dat je hoogteziek bent. Zorg dan dat je afdaalt naar een lager gelegen gebied en doe het rustig aan. Voel je je echt ziek, raadpleeg dan gelijk een arts, hoogteziekte kan levensbedreigend zijn.

Hoogteziekte voorkomen
Hoewel het zeker is dat er wat betreft het risico om hoogteziekte te krijgen grote verschillen in aanleg tussen personen bestaan, zijn er geen gangbare medische technieken om het risico voor jou persoonlijk van tevoren te bepalen. Gelukkig kan hoogteziekte meestal worden voorkómen door het treffen van een aantal eenvoudige voorzorgsmaatregelen:
Een goede conditie is altijd fijn, maar beschermt niet tegen hoogteziekte! De ervaring leert dat mensen met een goede conditie de neiging hebben te snel naar grote hoogten te klimmen, waardoor zij juist een groter risico op hoogteziekte lopen. Ook zware inspanning zelf kan het risico op hoogteziekte vergroten, dus ook al laat je conditie het toe, na een flinke stijging kun je beter ook eerst wat rust nemen!
Naarmate je hoger stijgt, wordt de eetlust minder bij vrijwel iedereen. Toch moet je, tegen heug en meug, voldoende eten om op krachten te blijven. Een dieet dat veel koolhydraten (brood, pasta, rijst, etc.) bevat is beter dan een eiwitrijk of vetrijk dieet. Vet verteert bovendien minder snel, zodat je bij inspanning sneller last van misselijkheid zult hebben. Het is beter om enkele uren voor een stevige klim geen of beperkt vast voedsel te eten omdat je spieren het bloed dat nodig hebben. Vezelrijk voedsel is evenmin goed bij zware lichamelijke inspanningen omdat vezels voor een bulk zorgen in je darmen en dat kan tot misselijkheid leiden.

Vaccinaties

Om onbezorgd te kunnen genieten van je Peru- en/of Bolivia-rondreis is het belangrijk om voor vertrek op de hoogte te zijn van de gezondheidsrisico’s. Anders dan thuis loop je tijdens je reis door deze landen meer risico. Wij raden je aan om gebruik te maken van de vaccinaties tegen DTP, hepatitis A en Gele koorts. Deze vaccinaties zijn lang geldig. Mocht je een frequente reiziger zijn, dan is de kans groot dat je deze al hebt. Neem voor een up-to-date en accuraat advies contact op met de GGD of je huisarts. Klik hier voor de uitgebreide informatiepagina over gezondheid.Zelf hebben we goede ervaringen met Thuisvaccinatie.nl. Deskundige artsen komen thuis of op kantoor langs wanneer het jou uitkomt, dus ook ’s avonds en in het weekend, om advies te geven en direct in te enten. De rekening wordt rechtstreeks naar je zorgverzekering gestuurd, wel zo handig. Vaak worden het consult en/of de vaccinaties zelf ook nog eens vergoed.

Malaria

Malaria komt voor in Peru, maar boven de tweeduizend meter en in de grote steden is er geen besmettingsgevaar. In het Amazonegebied daarentegen kan de malariamug wel voorkomen. Gewone muggen zijn er altijd en daarom is het belangrijk voorzorgsmaatregelen te nemen als je naar de jungle of merengebied gaat. Bij zonsopgang en -ondergang is de mug het meest actief. Bedek armen, benen en voeten goed en gebruik een muggenmiddel waar een hoog percentage DEET in zit. Slaap je in de jungle in open of houten lodges of kleihutten, dan is het gebruik van een klamboe aan te raden. Vaak worden deze door de accommodatie aangeboden.
Neem contact op met een van bovenstaande organisaties om up-to-date-informatie te ontvangen over het (malaria)gebied dat je gaat bezoeken. Neem bij koorts of griepachtige verschijnselen tijdens of na je verblijf (in een malariagebied) altijd direct contact op met een arts.

Gezondheid als je in Peru bent

Naast het in acht nemen van de op jouw situatie afgestemde vaccinaties en ervoor te zorgen zo gezond mogelijk te zijn voordat je weggaat, is het natuurlijk ter plekke belangrijk om te voorkomen dat je ziek wordt. Wees alert: als je twijfelt over wat je hebt, raadpleeg ter plekke een arts.

Een jetlag is een ontregeling van je biologische klok, o.a. het ritme van slapen en wakker zijn, dat veroorzaakt wordt door het vliegen over meer dan drie tijdszones. De eerste dagen na de vlucht moet je lichaam wennen aan het nieuwe bioritme waardoor je moe en suf kunt zijn. Tips ter beperking van de jetlag: drink in het vliegtuig weinig koffie en alcohol maar des te meer water. Na aankomst kun je het de eerste dagen het beste een beetje rustig aan doen. Verder is het handig je zo snel mogelijk aan te passen aan de lokale tijd en het nieuwe slaapritme; wat wij meestal doen is na aankomst een uurtje te slapen maar daarna wakker te blijven tot (kinder)bedtijd.

Andere voorkomende ziektes

Hondsdolheid:
In Peru en Bolivia zijn er veel straathonden, met name in achterbuurten. Hierdoor is de kans om gebeten te worden aanwezig. Aangezien rabiës nog regelmatig geconstateerd wordt, is het verstandig je na een beet gelijk na te laten kijken in een kliniek, bijvoorbeeld Clinica del Sur.

Buiktyfus
Inentingen worden alleen aangeraden als je voor drie maanden of langer door Peru en Bolivia reist.

Dengue
Dit is een ziekte die wordt overgedragen door muggen en waarvoor dezelfde voorzorgsmaatregelen gelden als voor malaria. Voor meer informatie over deze ziekte en de stand van zaken van eventuele epidemieën kun je het best op LCR kijken of een medisch instituut raadplegen. Voor Dengue bestaat geen vaccin. Je dient je goed te beschermen tegen muggenbeten.

Diarree
Verandering van ritme, klimaat en voedsel (vooral pittig eten) kunnen je darmen op hol doen slaan. Zo lang dit alleen gaat om dunne ontlasting zonder bijverschijnselen kun je het beste gewoon rustig aan doen en zorgen dat je voldoende drinkt. Je kunt eventueel wat ORS (Oral Rehydration Salts) innemen om te zorgen dat je niet uitdroogt, dit is extra belangrijk voor kinderen en oudere vakantiegangers. Als je echt moet reizen kun je nog loperamide innemen. Dit legt de peristaltiek van de darmen lam zodat het lijkt alsof de diarree over is. Gebruik dit alleen als je niet vaak naar de wc kunt, zoals wanneer je moet reizen. Mocht de diarree langer dan twee dagen aanhouden, of heb je bijverschijnselen als koorts, bloed in de ontlasting of andere zaken, neem dan contact op met een arts. Via een laboratoriumtest kan er gekeken worden wat er aan de hand is. Men is in Peru eerder geneigd tot het geven van antibiotica dan in Nederland. Je komt zo meestal wel van je acute kwaal af maar het kan wel andere spijsverteringsmoeilijkheden opleveren doordat je darmflora van slag is. Ter ondersteuning van je darmen kun je bijvoorbeeld Acidophilus-capsules slikken om je maag wat tot rust te laten komen (eventueel mee te nemen uit Nederland). Denk er aan dat alcohol vaak zeer slecht combineert met antibiotica en dat bij antibioticagebruik de anticonceptiepil een verminderde werking heeft!

Diarree kun je voorkomen door wat voorzorgsmaatregelen te nemen. Drink bijvoorbeeld alleen water en dranken uit een afgesloten/gesealde fles of uit blik of dranken die gekookt zijn zoals thee of koffie. IJs (van water) is het best te vertrouwen wanneer het ronde bolletjes zijn met gaten erin. Fruitsap is alleen veilig als er geen water is toegevoegd. Voedsel, vooral vlees en vis, moet goed gekookt, gestoofd of doorbakken zijn. Westerse salades, zijn in dit licht over het algemeen af te raden. In Peru/Bolivia is het niet altijd veilig om aan straatstalletjes te eten. Eet vooral daar waar het druk is: de omloopsnelheid waarmee het voedsel wordt geproduceerd en opgegeten is dan hoog, wat de hygiëne ten goede komt. Ook restaurants waarbij je goed kunt zien hoe het met de hygiëne gesteld is, zijn aan te raden. Wat betreft eetstalletjes is het verstandig later op de dag geen vlees meer te eten, dat vlees heeft soms al de hele dag ongekoeld gelegen. Een probaat huismiddel ter voorkoming van diarree is het drinken van cola en bouillon (niet per se tegelijkertijd). Cola is bijna overal te koop en bouillon en een spiraalkoker kun je meenemen uit Nederland.

Medicijnen
Als je medicijnen gebruikt, neem dan een extra hoeveelheid en de bijsluiter mee. Op deze manier kun je altijd aantonen dat het om medicijnen gaat en voorkom je eventuele misverstanden. Ook kun je je huisarts om een Engels geschreven brief over je medicijngebruik vragen. Gebruik je naalden voor injecties, neem dan ook een extra setje mee. Denk ook hierbij aan een Engelse doktersverklaring. Heb je een bril of draag je lenzen, neem dan een extra bril of extra lenzen en -vloeistof mee.

Huidverzorging

Neem wondjes in de tropen serieus: houd ze in de gaten en doe er een desinfecterend middel op en eventueel voor overdag een pleister. Krab muggenbulten niet open. Zorg altijd een hoge factor zonnebrandcrème op te smeren op de blootstaande huid, ook in het regenseizoen. De zon is zeer krachtig rond de evenaar en hoog in de bergen, ook als er bewolking is. Draag geen felgekleurde of zwarte kleding en geen sterke parfum, deo of aftershave om stekende insecten op afstand te houden. Als je gevoelig bent voor huidirritatie, kun je het beste katoenen of linnen kleding dragen. Was of desinfecteer je handen na toiletbezoek en bijt liever geen nagels.

Zwanger?

Zwangere vrouwen wordt door het RIVM afgeraden om in de gebieden te reizen waar het zika-virus actief is. Kijk voor advies en veel gestelde vragen over het zika-virus op de website van het RIVM. Niet zwanger? Smeer je dan – vooral overdag – goed in met een muggenwerend middel. Ben je van plan een Peru-rondreis te boeken met Riksja Peru of heb je een reis bij ons geboekt en heb je twijfels of vragen? Neem dan gerust contact met ons op. Is dit voor jou een reden om je reisplannen te wijzigen? Kijk dan bij onze Riksja-bestemmingen buiten Latijns Amerika.

Zonnesteek

Voorkom een zonnesteek door een hoed of petje en zonnebril te dragen. Zorg dat je altijd een flesje water bij je hebt. Vermoed je een zonnesteek (word je licht in het hoofd of krijg je hoofdpijn): drink wat, ga lekker in de schaduw zitten en blijf daar als het mogelijk is. Bij ernstige hoofdpijn neem je natuurlijk contact met een arts op.