Sulawesi en Bali – Sawa’s, rituelen en snorkelstranden
Rondreis
✓ Kijk je ogen uit tijdens de snorkelexcursie rondom het eiland Bira.
✓ Leer de Indonesische keuken kennen tijdens een kookworkshop in Candidasa, Bali.
✓ Overnacht in kleinschalige en sfeervolle overnachtingen dichtbij de lokale bevolking.
✓ Reis met privé chauffeur van plek naar plek.
Dag 1 en 2 – Vlucht naar Indonesië: Jakarta, Java
Wie vanuit Nederland komt heeft er een lange reis opzitten. Na flink wat vlieguren verblijf je in Jakarta in een hotel dichtbij de luchthaven zodat je de volgende dag meteen door kan vliegen naar Makassar, waar je reis op Sulawesi begint.
We plannen een vlucht in vanuit Nederland naar Jakarta, omdat er maar weinig vluchten beschikbaar zijn naar Makassar en de vluchten naar Jakarta voordeliger zijn dan vliegen naar Makassar. Daarnaast splits je je reis ook op, zodat je uitgerust aan je reis door Sulawesi kan beginnen.
Dag 3 – Binnenlandse vlucht naar Sulawesi – verblijf Makassar
Je vliegt in de ochtend met een binnenlandse vlucht van Jakarta naar Makassar, de hoofdstad van Sulawesi. Onze agent zorgt ervoor dat je op tijd aankomt in Makassar, zodat je in de middag zelf nog even de stad in kan gaan. De chauffeur brengt je bij aankomst naar je hotel, waar je de komende twee nachten zal verblijven.
Even bijkomen en dan is het tijd om te ontdekken waarom Makassar onder locals een populaire plek is. Verse vis en schaaldieren komen dagelijks binnen in de havens en ’the place to eat’ is de straat Pantai Losari. Hier vind je lokale warungs (eetstalletjes) en luxe restaurants naast elkaar en heb je volop keuze uit een vers uitgestald zeebanket. Voor de culinaire fijnproevers onder ons is het lokale gerecht Coto Makassar een aanrader, de exacte ingrediënten worden geheim gehouden, maar pittig is het zeker. Een vers fruitsapje erbij helpt tegen de dorst.
Loop je richting de boulevard, dan zie je het pronkstuk en Nederlands trots van Makassar al liggen. Fort Rotterdam waakt over de haven en is een van de best bewaarde koloniale gebouwen. Tegen een kleine prijs (een paar euro) kun je het fort in, wat nu een museum is over de geschiedenis van de Toraja-cultuur. Rond het fort is het een drukte van jewelste in het water. Houten bootjes varen af en aan met ‘boodschappen’ en meren aan in de haven ernaast. Wij aten deze avond bij Makassar Seafood’ku op het dakterras: mooi uitzicht en heerlijk eten voor een goede prijs.
Dag 4 – Kajak door de karstbergen
Reistijd: circa 1 uur
Tijdens je rondreis Sulawesi verlaat je vandaag het drukke stadsleven van Makassar en na een uur rijden ben je op het platteland. Bij een houten steiger ligt een traditionele houten kajak voor je klaar. De gastvrije eigenaar peddelt je in zijn boot de Puteh rivier op richting de Rammang Rammang Vallei. Je vaart door bossen en ziet kalksteen kliffen die steil oprijzen uit het water. Wij keken onze ogen uit in dit landschap van karstbergen dat uniek is in Indonesië en op slechts enkele plekken op aarde voorkomt.
In de Rammang Rammang vallei stap je uit en wandel je over smalle dijkjes door de sawa’s (rijstterrassen) naar een kleine grot met prehistorische rotstekeningen. Daarna peddel je naar het dorp en maak je kennis met een lokale familie. Je wordt gastvrij ontvangen door de vrouw des huizes voor een vers bereide lunch. Daarna vaar je terug en word je teruggebracht naar je hotel in Makassar.
Dag 5 – Vertrek Makassar naar Rantepao
Reistijd: circa 9,5 uur
Na het ontbijt staat onze chauffeur klaar voor de transfer naar Rantepao, Sulawesi. Maak je op voor een lange rit in een comfortabele privé auto. Na een uur laat je de toeterende auto’s van de ochtendspits achter je en rijd je ineens over een rustige kustweg.
Na 3 uur rijden stop je bij een familierestaurant met uitzicht op zee. Na een bord gado gado (typisch Indonesisch gerecht van groente, ei en kroepoek) konden wij er weer tegenaan. De weg vervolgt zich langs kleine dorpen en uitzichtpunten de bergen in. Aangekomen in de vallei van Rantepao liggen frisgroene rijstvelden voor je, omlijst met wuivende palmbomen. Je overnacht vanavond in een hotel met zwembad tussen de rijstvelden. Het is rustig gelegen, maar met een taxi ben je zo in het levendige Rantepao. Het gezelligste restaurant vinden wij Aras in de hoofdstraat. Hier kun je waterbuffel proberen.
Dag 6 – Zadelhuizen en rotsgraven van de Tana Toraja’s
Trek gemakkelijke schoenen aan, want na het ontbijt komt onze gids je ophalen om de Tana Toraja cultuur te gaan ontdekken. Families leven samen in zadelhuizen met karakteristieke daken die in het landschap boven de bomen uitsteken.
Met je chauffeur en je lokale gids rijd je naar de hangende graven. Hier begraven de Toraja’s hun dierbaren. Poppen met lege ogen kijken je een beetje eng aan, maar na de uitleg van onze gids zul je de betekenis erachter begrijpen. Je bezoekt een familie in hun huis. Kinderen rennen om je heen en vinden het leuk om te spelen. In de middag keer je terug naar Rantepao.
Dag 7 – Rantepao, eigen invulling Toraja Sulawesi
Dag 7 van je rondreis Sulawesi is geheel ter vrije besteding. Onze gids heeft nagevraagd of er op deze dag een bruiloft of begrafenis plaatsvindt. Deze rituelen zijn er niet dagelijks. Rituelen rondom bruiloften en begrafenissen zijn kleurrijk en indrukwekkend. Dorpelingen komen samen en brengen offers van levende kippen, varkens en waterbuffels mee. Op bepaalde dagen worden de waterbuffels ceremonieel geofferd en dat is een mooi, maar bloederig tafereel. Je gids bereidt je voor en overlegt of je dit wilt zien, of wat een beter moment is om te gaan kijken. Met je gids koop je een passend geschenk (circa 15 euro) voor de gastvrije familie. Zorg ervoor dat je bedekt gekleed bent omdat het een religieuze aangelegenheid is.
Is er geen ritueel, treur dan niet. Er is genoeg te doen in de omgeving. In het hotel liggen kaarten van Rantepao met omliggende dorpen op loopafstand. Vanuit het hotel loop je in 10 minuten de rijstvelden in. Op de markt komen geuren van kruiden en vis je tegemoet en onbekend fruit zoals de lychee-achtige ‘mangosteen’.
Dag 8 – Rantepao – Sengkang, op de thee in drijvend dorp
Reistijd: circa 4,5 uur
Na het ontbijt staat je chauffeur klaar voor de rit naar Sengkang. De meeste reizigers plannen deze bouwsteen in op de heen- of de terugweg van Torajaland. Sengkang ligt mooi halverwege, op ongeveer 4 à 5 uur rijden van zowel Makassar als Rantepao. De noord-zuid weg heeft prima asfalt, maar het laatste stuk oost-west wordt het hobbelen.
Na aankomst in je hotel heb je tijd om bij te komen van de reis en wat te lunchen. Sengkang is een groot dorp vol huizen op houten palen en ligt aan een rivier. Om de hoek bij je hotel zijn een paar leuke plekjes, zoals het Rumah Tua coffee house. De koffie is heerlijk en ook de nasi goreng smaakte ons goed. Na de lunch brengt je chauffeur je naar de rivier, waar een smalle houten long tail boot klaar ligt om je naar het Tempe meer te varen.
In een half uur vaar je langs houten huizen, water-hyacinten en vissersboten. Onderweg zagen we ijsvogels en reigers. Bij de drijvende huizen aangekomen word je hartelijk welkom geheten door Rabiah, een van de 200 vriendelijke bewoners van het drijvende dorp. Ze spreekt een paar woorden Engels en met handen en voeten begrijpen we iets meer van het leven op het water. Ze geniet van het gezelschap, schenkt thee in en bakt heerlijke pisang goreng voor ons. Na het bezoek varen we terug naar Sengkang.
Aan het eind van de middag verzamelt jong en oud zich aan de oever van de rivier voor een verse fruit shake. Hoog boven je rijden brommertjes over gammele hangbruggen de rivier over. Terwijl de zon achter de houten huizen verdwijnt, begin je je hier al een beetje thuis te voelen. Lees meer bij onze bouwsteen bij het Tempelmeer Sengkang op Sulawesi.
Dag 9 – Rondreis Sulawesi – naar snorkelstrand Bira
Reistijd: circa 5 uur
De meeste reizigers sluiten hun zuid Sulawesi reis af aan dit tropische bounty strand. Vanuit Sengkang (Tussendoortje in drijvend dorp) is de weg prima. Je rijdt in vijf uur door verschillende dorpen, deels langs de kust. Het lokale leven trekt zich aan je voorbij. Houd je ogen open, want het is zonde om in slaap te vallen.
Bira op Sulawesi is een klein dorp met een breed wit poederstrand en een laid back sfeertje. Het lokale toerisme floreert. Je ziet stalletjes met kitscherige souvenirs en een breed assortiment aan waterbananen dobberend in de branding. Er is een poging gedaan om een boulevard aan te leggen en er zijn wat eenvoudige eettentjes. Deze plek met spierwitte stranden, beboste kliffen en ongerepte riffen is nog redelijk onontdekt door westerse toeristen en voelt daardoor als een verborgen paradijsje.
Je slaapt in een eenvoudige bungalow in een klein en sfeervol resort met restaurant en uitzicht op zee. Ook een aanrader is restaurant Salassa in het dorp. Je moet even geduld hebben, maar het eten wordt met liefde bereid.
Dag 10 – Snorkelen in kristalhelder water
In de verte zie je het snorkeleiland al liggen. Hier vaar je vanmorgen met een oude vissersboot naartoe. Ook vanaf het strand kun je snorkelen. Afhankelijk van het tij is het rif een aardig eindje zwemmen, maar wel de moeite waard. Regelmatig worden er schildpadden gespot pal voor je resort.
Bij het snorkeleiland stopt de boot en zie je direct een enorm koraalrif onder je. Het water is kristalhelder. Zodra je je duikbril opzet, kom je ogen tekort. Je zwemt door scholen vissen, ziet barracuda’s en kogelvissen en met een beetje geluk een schildpad. Al snorkelend vergeet je de tijd snel. Als je maag begint te knorren vaar je naar een klein eiland. Hier wordt een vers visje voor je gegrild.
Dag 11 – Bira – Malino – Aankomst in Malino
Vandaag eindigt je verblijf in Bira. Wil je langer blijven en het bountygevoel nog even vasthouden? Verleng dan gerust je verblijf met een nachtje (of meer…).
Na het ontbijt brengt de chauffeur je in ongeveer 4 uur naar Malino, waar je twee nachten tussen de rijstvelden verblijft. Je rijdt langs uitgestrekte sawa’s, waar volgens ons de beroemde rijstterrassen van Bali niet aan kunnen tippen. Malino is een fijne plek om te verblijven met weids uitzicht, watervallen en een aangenaam klimaat. Malino is wat hoger gelegen en daardoor wat koeler. Dat het hier zo groen is, betekent ook dat er wel eens een buitje kan vallen. Daarna klaart het vaak snel weer op.
Je verblijft in een huiselijke villa midden tussen de rijstterrassen. De gezamenlijke woonkamer is gezellig ingericht en van alle gemakken voorzien. Er is een luxe ligbad. Hier kom je even helemaal bij. Het uitgebreide ontbijt wordt geserveerd op de veranda met uitzicht op de sawa’s.
Dag 12 – Op de trappers dwars door de rijstvelden
Na het ontbijt staan je gids en een prima mountainbike voor je klaar. Ook voor een poncho en fietshelm wordt gezorgd. Met de auto word je naar het beginpunt gebracht. Onderweg stop je bij een klaterende waterval van ruim 100 meter. Dan stap je op je fiets. De tocht is ongeveer 10 km en gaat voornamelijk bergafwaarts, dus check vooraf je remmen. Je fietst dwars door rijstterrassen en langs beekjes en watervallen. Grotendeels rijd je over asfalt en een paar kilometer cross country door het zand of modder.
Je bent hier een attractie. De kinderen aan de kant van de weg zijn hier echt verbaasd om reizigers te zien. Na een paar uur fietsen kom je langs een houten paalhuis. Je maag knort en kruidige geuren komen je tegemoet. Een gastvrije familie heeft een lunch voor je bereid. Bewoners van Sulawesi zijn van nature erg nieuwsgierig, dus het co
Dag 13 – Malino – Makassar – Vlucht van Sulawesi naar Bali
Na het ontbijt brengt de chauffeur je in ongeveer 2.5 uur naar de luchthaven van Makassar. Je vliegt van Sulawesi naar Bali.
Welkom op Bali! Onze chauffeur staat voor je klaar op de luchthaven en brengt je naar je eerste verblijf: Candidasa. Dit is de oostkust, daar waar het eiland nog rustig en ongerept is. De stranden in het zuiden van Bali zijn ondertussen door veel andere reizigers ontdekt, dus wij zoeken liever de rustigere stranden in het Oosten op. Hier vind je nog het traditionele leven van de Balinees. Neem een kijkje op het strand, waar de vissers hun boten het smalle strand op trekken en de vrouwen versieren de straat met kleurrijke offers.
Je slaapt in een comfortabel en sfeervol resort aan zee. Even bijkomen van je vlucht. Je hebt hier de tijd om de onderwaterwereld te ontdekken of neem een kijkje bij White Sand beach, het strand waar de locals zelf naartoe gaan om even te relaxen.
Dag 14 – Candidasa – Kookworkshop op het strand
Vandaag ontdek je de Indonesische keuken en leer je de fijne kneepjes van de Balinese keuken. Samen met de enthousiaste kok, wandel je door de tuin om verse ingrediënten te zoeken voor jouw Balinese maaltijd. Zoveel nieuwe specerijen en smaken, de kok legt je uit waar je het allemaal voor gebruikt.
Terug op het strand ga je aan de slag met snijden en bakken. Je maakt vissaté en kip verpakt in bananenbladeren. Met de zeelucht op de achtergrond, begint de honger al snel te komen. Na alle voorbereidingen geniet je natuurlijk van je maaltijd aan het strand. Als toetje maak je pisang goreng (gebakken banaan). Selamat makan!
Dag 15 – Transfer naar Tirtagangga
Je wordt opgehaald door de chauffeur en hij brengt je in ongeveer een uurtje naar Tirtagangga. We regelen hier een bungalow met buitenbadkamer in de tuinen van het paleisterrein. Vanaf het restaurant heb je een fraai uitzicht over de hele wondere waterwereld. Rondom deze heilige bron worden regelmatig kleurrijke ceremonies gehouden.
Een feitje over deze tempel is dat een van de tempels ooit compleet bedolven was onder de lava. Je ziet er ondertussen misschien niets meer van maar het is wel een Unesco Werelderfgoed geworden.
Dag 16 – Tirtagangga – Sanur
Neem voordat je vertrekt naar je volgende locatie nog een verfrissende duik in een van de paleisvijvers zodat je fris aan de reis kan beginnen. De chauffeur brengt je in ongeveer 2.5 uur naar je volgende verblijf.
Je komt aan in Sanur, waar het tijd is om te relaxen. Sla je handdoek uit op een van de ligbedden bij het zwembad of zoek een plekje op het strand. Sanur heeft een toegankelijk strand waar het fijn is om een duik in de zee te nemen, omdat de zee niet zo ruig is. Je verblijft in een comfortabel hotel op een kwartiertje lopen van de kust.
Sanur is de afgelopen jaren steeds populairder geworden onder toeristen, maar het is nog niet te vergelijken met het drukke surfersparadijs Kuta. In Sanur heb je de gezellige drukte en ondanks zijn populariteit heeft het wel zijn charme weten te behouden dankzij de Balinese details in het straatbeeld. Sanur kent geen ‘echt’ centrum, maar bestaat uit een lange straat met diverse winkels en restaurants. Leuk voor het kopen van een souvenir of om allerlei gerechten uit de traditionele Balinese keuken uit te proberen.
Dag 17 – Relaxen aan het strand van Sanur
Vandaag heb je niks op de planning staan en kan je genieten van een goed boek, maak een strandwandeling of lig lekker languit op je bedje bij het zwembad. Mocht je toch niet zo van stilzitten houden, huur dan een kano of windsurfplank om toch actief bezig te zijn. Een boottocht langs de mangrovebossen in Sanur is ook een leuke tip en makkelijk ter plaatse te regelen. Vooral als de zon net opkomt zie je hier veel vogels. Wij vonden het een mooi gezicht om deze dieren langs de gekleurde hemel te zien vliegen.
Sanur leent zich uitstekend om per fiets te verkennen. Je huurt ze makkelijk bij je hotel of langs de straat. Je krijgt van ons een leuke fietsroute met tips en trics van de locals.
Dag 18 en 19 – Terugreis naar huis – einde Indonesië reis
De volgende ochtend brengt onze chauffeur je naar de luchthaven, een half uurtje rijden van Sanur af. Daar check je in voor de internationale vlucht terug naar huis. Met een koffer vol souvenirs, een camera vol foto’s en een hoofd gevuld met mooie herinneringen verlaat je Indonesië. Op dag 19 kom je aan in Nederland en eindigt de rondreis Sulawesi en Bali in Indonesië.
Onze slaapplekken
