Gezondheid in Indonesië

Riksja Indonesië heeft zich zoveel mogelijk ingespannen om de accuraatheid van onderstaande gegevens over gezondheid te waarborgen. De tekst is ondermeer nagelezen en gecorrigeerd door het LUMC in Leiden. Wij raden aan om ook altijd zelf contact op te nemen met een medische instantie met verstand van tropenzaken om de laatste stand van zaken te vernemen. Voordat je informatie opvraagt bij een medische instantie, raad ik aan om je te oriënteren naar de verschillende eilanden. Vanuit medische instanties kan verschillende informatie verleend worden per eiland.
Direct een complete rondreis inzien? Bekijk dan onze individuele Indonesië rondreizen. Je kan ook met jouw eigen reis puzzelen aan de hand van onze Indonesië bouwstenen.

Indonesië is een tropisch land en daarom loop je meer risico om ziek te worden dan thuis. Dit komt omdat er meer bacteriën aanwezig zijn in een tropisch klimaat. Een tropisch klimaat vormt met zijn vochtige warmte een goede voedingsbodem voor ziekteverwekkers. Hoewel het risico op ziekten niet moet worden overdreven en zeker niet je reisplezier in de weg zou moeten staan, is het aan te raden om je goed voor te bereiden en ook ter plekke bewust om te gaan met gezondheidsrisico’s.

Gezondheidsmaatregelen voor vertrek

Zorg dat je voor vertrek contact opneemt met een medische instantie die verstand van zaken heeft, zoals een ziekenhuis of in grote steden de GGD. Zelf hebben we goede ervaringen met Thuisvaccinatie.nl. Deskundige artsen komen thuis of op kantoor langs wanneer het jou uitkomt, dus ook ’s avonds en in het weekend, om advies te geven en direct in te enten. De rekening wordt rechtstreeks naar je zorgverzekering gestuurd, wel zo handig. Vaak worden het consult en/of de vaccinaties zelf ook nog eens vergoed.

Een last minute-reis naar Indonesië hoeft voor een gezond persoon qua vaccinaties geen probleem te zijn; je zou desnoods op Schiphol nog naar de Travel Clinic van KLM Health Services of de Airport Medical Services kunnen gaan. Neem sowieso altijd je vaccinatieboekje mee als je dat hebt. Natuurlijk heeft het de voorkeur je vaccinaties ruim van te voren te regelen. Wat daarbij van belang is, is dat de instelling waartoe je je wendt (bijvoorbeeld GGD, huisarts of ziekenhuis), aangesloten is bij het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR). Deze organisatie zorgt dat de aangesloten instellingen up-to-date zijn op het gebied van vaccinaties en ziektepreventie voor de tropen.

Als je medicijnen gebruikt, neem dan een bijsluiter mee en een extra voorraadje. Zo kan er geen twijfel over bestaan dat je geen drugsgebruiker bent en hoef je niet naar Indonesische apotheken, mocht je iets kwijtraken. Neem een Engelse brief van je arts mee over dit medicijngebruik. Heb je een bril of draag je lenzen, neem dan de opticien beschrijving mee of een extra bril of extra paar lenzen.

Hieronder volgt wat summiere informatie over voor de hand liggende ziekten, gericht op de reiziger die gezond is, niet zwanger is en niet langer dan 1 maand in Indonesië zal blijven. Zorg zelf up to date informatie te krijgen voor je eigen situatie. Websites die je kan bezoeken voor uitgebreide informatie zijn: www.lcr.nl of www.tropenzorg.nl.

Malaria

Malaria komt in bepaalde delen van Indonesië voor. Er zijn grote verschillen per streek en per tijd van het jaar. Op Bali, Java en op de Gili eilanden is de kans dat je geprikt wordt door een mug die malaria bij zich draagt klein, waardoor vaak geen profylaxe aangeraden worden. Voor de Sunda eilanden Flores, Komodo en Lombok wordt wel vaak profylaxe tegen deze parasiet voorgeschreven. Of je een profylaxe nodig hebt hangt dus af van het reisschema. We raden je aan altijd advies hierover in te winnen bij een van de genoemde medische autoriteiten. Profylaxe zijn behoorlijk zware middelen en het is belangrijk om hier een zorgvuldige afweging over te maken.

Profylaxe of niet, het is altijd belangrijk om risicobeperkende maatregelen te treffen. Maatregelen zijn: ’s avonds de armen, benen en voeten bedekken, een muggenmiddel opsmeren waar DEET in zit en een klamboe gebruiken. In hotels met airco is een klamboe meestal niet nodig. In sommige lodges wel. Je kunt klamboes kopen die geïmpregneerd zijn met een muskietendodend middel. Het is ook handig om iets bij je te hebben waarmee je de klamboe kunt ophangen, bijvoorbeeld een dun touw en een schroefhaak of kurkentrekker (Zwitsers zakmes). Als je gaat overnachten in een bergdorp is het extra belangrijk om op malariapreventie te letten, maar als het hoger is dan 1500 meter dan zal er minder malaria voorkomen.

Indonesië vaccinaties

DTP en Hepatitus A: Vaccinaties tegen DTP (difterie, tetanus en polio, ca. 10 jaar geldig) en Hepatitis A worden aangeraden. DTP hebben de meeste mensen in hun jeugd al gehad. Na een herhaalprik kun je er dan weer een poosje tegen. De reguliere Hepatitus A injectie heeft een beperkte werkingsduur, dus het is zaak deze kort voor vertrek te plannen. Als je frequent of voor langere tijd naar landen gaat waar Hepatitus A voorkomt dan is het te overwegen om injecties voor langere termijn te nemen, zoals Havrix. Houd er wel rekening mee dat dit dure vaccins zijn en dat je na 6 maanden een herhaalprik nodig hebt.

Buiktyphus: Een inenting tegen buiktyphus wordt vaak ook aangeraden, behalve als je korter dan 2 weken naar Indonesië gaat.

Gele koorts: Vaccinatie tegen gele koorts wordt alleen aangeraden wanneer je in een infectiegebied van gele koorts bent geweest voordat je naar Indonesië gaat.

Dengue en Japanse B-encephalitis: Dit zijn beide ziekten die overgedragen worden door muggen en waar je dus dezelfde voorzorgsmaatregelen als voor malaria kunt treffen. Voor meer informatie over deze ziekten en de stand van zaken van eventuele epidemieën kun je het best op de bovengenoemde LCR-website kijken of een medisch instituut raadplegen. Voor Dengue is geen vaccin maar voor Japanse B-encephalitis wel, dit wordt aangeraden als je langer dan 6 maanden naar Azië gaat.

Je kunt zelf een EHBO-set voor de tropen samenstellen of er een kopen. Tevens kun je de aanschaf van het boekje “Hoe blijf ik gezond in de tropen?” overwegen, hier staat ook in wat er in het EHBO-setje moet zitten.

Jet lag

Naast het in acht nemen van de op jouw situatie afgestemde vaccinaties en ervoor zorgen zo gezond mogelijk te zijn voordat je weggaat, is het natuurlijk ter plekke belangrijk om te voorkomen dat je ziek wordt. Wees ter plekke zeer alert: als je twijfelt over wat je hebt, raadpleeg ter plekke een arts.

Na aankomst in Indonesië kan je last krijgen van een jetlag. Dit is een ontregeling van je biologisch klok (onder andere het ritme van slapen en wakker zijn) dat veroorzaakt wordt door het vliegen over meer dan drie tijdszones. De eerste dagen na de vlucht moet je lichaam wennen aan het nieuwe bioritme waardoor je moe en suf kunt zijn. Het is aan te raden om in het vliegtuig weinig koffie en alcohol te drinken en na aankomst de eerste twee à drie dagen niet te veel van jezelf te vergen.

Verder is het handig je zo snel mogelijk aan te passen aan het nieuwe slaapritme. Wij vinden een massage een goede remedie tegen een jetlag. In Indonesië vind je diverse massagesalons waar je naar binnen kan lopen om gelijk kennis te maken met de traditionele Indonesische massage.

Diarree

Verandering van ritme, klimaat en voedsel (vooral pittig eten) kunnen je darmen op hol doen slaan. Zo lang dit alleen gaat om dunne ontlasting zonder bijverschijnselen kun je het beste gewoon rustig aan doen en genoeg drinken. Je kunt eventueel wat in water opgelost ORS (Oral Rehydration Salts) innemen om te zorgen dat je niet uitdroogt, dit is extra belangrijk voor kinderen en oudere vakantiegangers. Mocht de diarree langer dan twee dagen aanhouden of er zijn bijverschijnselen als koorts, bloed in de ontlasting of andere zaken, neem dan contact op met een arts, zodat via een laboratoriumtest gekeken kan worden wat er aan de hand is.

Eten en drinken

Het water uit de kraan in Indonesië is niet drinkbaar. Bedenk wel dat plastic flesjes in Indonesië niet altijd worden gerecycled, maar in zee belanden. Neem je eigen waterfles mee en vul hem bij uit drinkwatertanks. Veel van onze hotels hebben tegenwoordig een “drinking water tap” in de receptie staan en kannen met schoon drinkwater op de kamers. Bali gaat nog een stapje verder, met de Refill Bali-app. Hierin kun je alle plekken vinden waar je gratis je flesje water kunt bijvullen. Ook heeft onze partner op Bali watertanks in de auto’s geplaatst. Op de andere eilanden zijn waterzuiverende opties handig, zoals de Lifestraw Go-fles, de Steripen of de Grayl. Riksja Travel heeft een blog met meer tips om afval tegen te gaan op reis.

Gekookte dranken als koffie en thee kun je prima drinken. Voedsel, vooral vlees en vis, moet goed gekookt, gestoofd of doorbakken zijn. Hamburgers zijn over het algemeen eerder onveilig dan gewoon vlees zoals de lokale bevolking dat eet (eigen ervaring). In Indonesië is het erg leuk om aan straatstalletjes te eten. Eet vooral daar waar het druk is: de omloopsnelheid waarmee het voedsel wordt geproduceerd en opgegeten is dan hoog, wat de hygiëne ten goede komt. Een probaat huismiddel ter voorkoming van diarree is het drinken van cola en bouillon (niet perse tegelijkertijd). Bouillon en een spiraalkoker kun je meenemen uit Nederland.

Huidverzorging

Neem wondjes in de tropen serieus: houd ze in de gaten en doe er iets desinfecterends op en eventueel voor overdag een pleister. Er is niet altijd zeep (of water) bij de toiletten onderweg, daarom nemen wij vaak een flesje handdesinfectie mee.

De zon is super krachtig op de evenaar, ook als er bewolking is. Smeer daarom altijd een hoge factor zonnebrandcrème op de blootstaande huid, ook in het regenseizoen. Snorkelen met T-shirt en (korte) broek aan is niet raar. Draag geen felgekleurde of zwarte kleding en geen sterke parfum, deo of aftershave om stekende insecten op afstand te houden. Als je gevoelig bent voor huidirritatie is het het best om katoenen of linnen kleding te dragen, dat broeit niet snel.